Nhiá»u Pháºt tá» yêu hoa, có thú chÆ¡i hoa sen nhÆ°ng có lẽ chÆ°a hiểu hết được ý nghÄ©a sen đá pháºt bà trong cuá»™c sống thÆ°á»ng nháºt, trong phong thủy, Pháºt giáo và cả cách thức thá» tá»±.
Luôn khoe sắc, tá»a mùi thÆ¡m thu hút và không bao giá» bị hòa lẫn giữa những thứ "tanh hôi" khác, hoa sen Ä‘i và o Ä‘á»i sống vá»›i rất nhiá»u ý nghÄ©a.
à nghÄ©a hoa sen trong Pháºt giáo
Hoa sen xuất hiện nhiá»u trong Pháºt giáo: Pháºt Quan Âm ngồi trên Ä‘Ã i sen, khi lá»… Pháºt hai bà n tay chắp lại là m thà nh hình hoa sen chÆ°a nở - kiểu lá»… Liên hoa hợp chưởng, trong các công trình pháºt giáo nức tiếng nhÆ° chùa Má»™t Cá»™t, tháp Cá» Phẩm liên hoa ở chùa Bút Tháp, chùa Tây PhÆ°Æ¡ng,… Ä‘á»u mô tả má»™t vai trò quan yếu, ý nghÄ©a hoa sen nhất quyết đối vá»›i tÃn ngưỡng.
Theo đó, trong Pháºt giáo, hoa sen được biết đến vá»›i sá»± tinh khiết, thức tỉnh và xáp bởi nó má»c lên từ những vùng nÆ°á»›c bùn lầy, hôi bẩn song lại giữ được bản thân hoà n toà n trong là nh. Trong thần thoại Ai Cáºp, hoa sen được xem nhÆ° má»™t dấu hiệu của sá»± tái sinh vá»›i việc phá vỡ bá» mặt nÆ°á»›c má»—i buổi sáng cÅ©ng gợi lên Æ°á»›c muốn vÆ°Æ¡n lên đón ánh mà ng tang, Ä‘iá»u nà y được liên can đến sá»± giác ngá»™ hoặc khả năng nháºn ra Pháºt tÃnh của con ngÆ°á»i.
Hoa sen có nhiá»u mà u sắc khác nhau, và má»—i mà u sắc thì lại mang má»™t ý nghÄ©a biệt láºp:
- Hoa sen xanh: Biểu tượng của tinh thần vá» trà não và kiến ​​thức. Trong nghệ thuáºt Pháºt giáo, hoa sen xanh luôn được thể nhÆ° má»™t phần mở và và sẽ không bao giá» quan sát thấy phần trung tâm.
- Hoa sen trắng: Äây là đại diện cho má»™t trạng thái ý thức trong sáng, của sá»± hoà n hảo tinh thần. Nó cÅ©ng can hệ đến sá»± tịnh tâm bản tÃnh của má»™t ngÆ°á»i.
- Hoa sen tÃm: Mà u hoa nà y có sá»± liên hệ vá»›i các giáo phái kì bÃ. Nó có thể được hiển thị nhÆ° là má»™t bông hoa nở hoặc búp hoa. Bốn cánh hoa sen tÃm là đại diện cho má»™t trong những lá»i dạy của Äức Pháºt dẫn đến thức tỉnh bản thân và được coi là má»™t trong những sá»± thá»±c cao quý.
- Hoa sen hồng: Äây là hoa sen vô thượng và được coi là hoa sen thá»±c thụ của Äức Pháºt.
- Hoa sen Ä‘á»: Hoa sen nà y biểu trÆ°ng cho trái tim và ý nghÄ©a của nó có hệ trá»ng đến ái tình và từ bi.
Hình ảnh sen trong kiến trúc
Trong kiến trúc Pháºt giáo, hình ảnh hoa sen đã được Ä‘Æ°a và o trang trà ở vị trà chủ đạo. Ngay từ việc chá»n thế đất là m chùa, ngÆ°á»i ta cÅ©ng phải lÆ°u ý đếnâ€â€¦ bên phải có hình hoa sen trà ng phÆ°á»›n, lá»ng báu…â€. Hoa sen cÅ©ng nằm trong biểu trÆ°ng tòa sen nÆ¡i Pháºt ngá»±.
Tòa sen vừa là bệ đỡ cho pho tượng cao hÆ¡n, oai nghi hÆ¡n vừa mang ý nghÄ©a Äức Pháºt là đấng giác ngá»™, đã tìm ra chân lý nên ngồi trên tòa sen để biểu thị sá»± thanh tịnh tá»a sáng vá» trà tuệ.
Tòa sen diá»…n đạt Pháºt tánh nÆ¡i má»™t con ngÆ°á»i đã phát triển rỡ rà ng. Äà i sen thÆ°á»ng được tạo thà nh hai lá»›p cánh hoặc ba lá»›p cánh ở dạng nở xòa má»m mại, nét cong uốn khá sắc sảo. Má»™t lá»›p cánh quay xuống theo bà n tay phải của Pháºt trình bà y sá»± nhu thuáºn, má»™t lá»›p cánh quay lên nâng đỡ Äức Pháºt trình diá»…n sá»± Ä‘iá»u phục.
Tượng Pháºt dù đứng hay ngồi cÅ©ng Ä‘á»u ngá»± trên tòa sen nhiá»u tầng. Äó là sá»± biểu hiện của linh thiêng thoát trần, sá»± nảy nở tinh thần hÆ°á»›ng thiện.
Sen còn read more được bá»™c lá»™ trên các kiến trúc ở cổng chùa và ở các tháp. Cổng chùa thÆ°á»ng là cổng tam quan, tức thị cá»a giá»›i, cá»a định và cá»a tuệ. Äó là ranh giá»›i giữa cõi thánh vá»›i cõi phà m, lại diá»…n tả phÆ°Æ¡ng châm tu hà nh của ngÆ°á»i Pháºt tá».
Vì lẽ đó, những há»a tiết trang hoà ng trên trụ cổng thÆ°á»ng là cảnh sắc thanh tịnh hay truyện tÃch nhà Pháºt, trong đó không thể thiếu há»a tiết hoa sen.
Hoa sen được đắp nổi trên cá»™t trụ vá»›i má»™t hoặc hai lá»›p cánh cong, thuôn. Trên những ô há»™c cổng chùa, há»a tiết hoa sen là cả má»™t đóa sen tám cánh rõ rà ng. Ba cánh dÆ°á»›i biểu tượng cho Tam bảo Pháºt-Pháp-Tăng. Năm cánh trên biểu tượng cho năm hạnh của năm vị Pháºt và Bồ-tát mà ngÆ°á»i pháºt tá» muốn hÆ°á»›ng tá»›i.